Svetski dan hepatitisa, 28. jul, ove godine se obeležava pod sloganom „Vreme je za akciju”, kako bi se ukazalo na potrebu za zajedničkim delovanjem radi poboljšanja pristupa dijagnozi i lečenju te bolesti. Sve aktivnosti koje se sprovode imaju za cilj sprečavanje novih infekcija, smanjivanje broja slučajeva raka jetre, smanjivanje smrtnosti i postizanje ciljeva eliminacije hepatitisa do 2030. godine.
Obeležavanjem Svetskog dana hepatitisa ukazuje se na značaj eliminacije virusnih hepatitisa. Stoga je potrebno:
- Promovisati važnost prevencije, testiranja i lečenja virusnog hepatitisa B i C.
- Značajno povećati pristup testiranju u zajednici i zdravstvenim ustanovama.
- Smanjiti stigmu i diskriminaciju sa kojima se suočavaju pacijenti oboleli od hepatitisa.
- Ojačati učešće zajednice i civilnog društva u programima edukacije i prevencije.
Ključne poruke:
1. Jetra obavlja preko 500 vitalnih funkcija svakog dana kako bi nas održala u životu, zato su testiranje, lečenje i prevencija virusnog hepatitisa od velike važnostsi.
2. Svuda u svetu smrtnost od uzroka povezanih sa virusnim hepatitisom je u porastu.
3. Globalno, postoji ogroman broj nedijagnostikovanih i nelečenih ljudi koji žive sa hepatitisom.
4. Infekcije virusom hepatitisa – i smrti – mogu se sprečiti.
Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije u 2022. godini 304 miliona ljudi je živelo sa hroničnom hepatitis B i C infekcijom, a iste godine 1,3 miliona ljudi je umrlo od hronične infekcije hepatitisom B i C. Procenjeni broj smrtnih slučajeva od virusnih hepatitisa porastao sa 1,1 milion u 2019. na 1,3 miliona u 2022. godini. Prema procenama iz 2022. godine 254 miliona ljudi živelo je sa infekcijom hepatitisom B i 50 miliona sa infekcijom hepatitisom C. Iste godine bilo je 2,2 miliona novih infekcija, što je manje u odnosu na 2,5 miliona u 2019. godini. Samo 13% ljudi koji žive sa hroničnom infekcijom virusom hepatitisa B je dijagnostikovano, a približno 3% (7 miliona) je primalo antivirusnu terapiju krajem 2022. godine. Takođe, kada posmatramo hepatitis C, 36% je dijagnostikovano, a samo 20% (12,5 miliona) je bilo lečeno.
Ovi rezultati su znatno ispod globalnih ciljeva za lečenje, u skladu sa ciljem da 80% ljudi koji žive sa hroničnom virusnom infekcijom hepatitisom B i hepatitis C infekcijom do 2030. godine bude lečeno. Međutim, oni ukazuju na blago, ali dosledno poboljšanje u dijagnozi i pokrivenosti lečenjem od poslednjih procena iz 2019. godine. Konkretno, dijagnostikovanje hepatitisa B je povećano sa 10% na 13%, a lečenje sa 2% na 3%, a dijagnoza hepatitisa C sa 21% na 36% i lečenje sa 13% na 20%.
Obeležavanje Svetskog dana hepatitisa, pod sloganom „Vreme je za akciju” ukazuje na to da je vreme da širom sveta prioritet imaju testiranje, lečenje i vakcinacija kako bi se eliminisao hepatitis i ispunili ciljevi SZO do 2030. godine.
Da bi se taj cilj dostigao, usluge zdravstvene zaštite za virusne hepatitise treba da osiguraju da:
– sve trudnice koje žive sa hroničnim hepatitisom B imaju pristup lečenju, a njihova deca imaju pristup vakcinama protiv hepatitisa B za sprečavanje infekcije;
– 90% ljudi koji žive sa infekcijom virusom hepatitisa B i/ili infekcijom virusom hepatitisa C bude dijagnostikovano; i
– 80% dijagnostikovanih bude izlečeno od hepatitisa C ili se leči prema novijim proširenim kriterijumima za hepatitis B.
Epidemiološki podaci u Republici Srbiji
U 2023. godini prijavljena su ukupno 392 slučaja hepatitisa, što je rezultat bolje evidencije, omogućenog testiranja i rane dijagnostike, koja dovodi do boljeg ishoda lečenja ako se bolest otkrije na vreme.
Tokom iste godine Hepatitis viralis chronica C registrovan je kod 190 osoba (stopa notifikacije od 2,85/100.000 stanovnika), odnosno oko tri osobe na 100.000 stanovnika. U navedenoj godini u Republici Srbiji bilo je pet prijavljenih smrtnih ishoda.
Od početka ove, 2024. godine, ukupno su prijavljena 253 slučaja hepatitisa B i C. Najučestaliji su prijavljeni slučajevi sa dijagnozom Hepatitis viralis chronica C, ukupno 98, a slede prijavljeni slučajevi sa dijagnozom Hepatitis viralis acuta B. Zabeležen je jedan smrtni ishod od početka godine. Odnos polova je 1,2:1 u korist osoba muškog pola.